Helpt het als je afstand neemt van je overheersende moeder? Of zijn er andere manieren om daar mee om te gaan? Iedere maand behandel ik voor de bijlage Hart & Ziel van de Persgroep een vraag van een lezer of lezeres.
Mijn moeder is erg negatief en overheersend. Het wordt erger nu ze ouder wordt. Ik voel me beklemd en gemanipuleerd, daarom heb ik afstand genomen. Ik merk dat dit bedreigend is voor de andere gezinsleden, iedereen is in feite bang voor haar en wil vermijden dat haar woede opgewekt wordt. Ikzelf voel me sterk in de situatie. Ik kom voor mezelf op en laat haar niet langer over me heersen. Ook hoop ik door de afstand meer inzicht te krijgen in de mechanismes die spelen en haar grip op mij te verkleinen/verwijderen om zo minder gekwetst te kunnen worden. Dat lijkt de goeie kant op te gaan. Maar mijn vader en mijn broer en zus nemen het me kwalijk dat ik de boel ‘ontregel’. Hoe denk jij over de sterke, schijnbaar onlosmakelijke band met de moeder? En waar moet ik nu eigenlijk naar streven? Wanneer is de afstand groot genoeg, is het mogelijk om wel contact te houden maar toch de band (kwetsbaarheid) te verbreken?
Eigenlijk heeft bijna iedereen het nodig om nadat hij uit huis is gegaan een tijdje afstand te nemen van zijn of haar ouders om zichzelf beter te leren kennen. Dat is een gezonde fase, hoewel vaak voor de betrokkenen ook even pijnlijk. Soms is er in een gezin meer aan de hand. Er is bijvoorbeeld sprake van een psychiatrische stoornis zoals borderline of narcisme of een verslaving aan alcohol of drugs. Dan zijn ouders eigenlijk niet beschikbaar als ouder. Als kind kun je niet bij hen terecht voor veiligheid, waardering en liefde. In tegendeel. Ze zorgen voor onveiligheid, breken je gevoel van eigenwaarde en zelfrespect af. Ze praten je de grond in (emotionele mishandeling). Jouw moeder manipuleert het gezin met haar woede en jouw vader is niet bij machte om haar te corrigeren. Je hebt je vanaf jonge leeftijd moeten zien te handhaven in een onveilige omgeving. Je moest emotioneel zelfstandig zijn op een moment dat je daar helemaal nog niet aan toe was. Dat is het lot dat jij met je meedraagt. Ook nu je volwassen bent, kom je bij je eigen ouders tekort, want dan zullen je ouders niet ineens wel in staat zijn om van je te houden zoals je bent.
Dat betekent dat het veiliger en beter voor je is om kortdurend of zelfs blijvend afstand te nemen. Ze is en blijft altijd je moeder, maar dat wil niet zeggen dat jij verplicht bent tot contact met haar. Er zijn geen regels voor hoe lang je herstel duurt. In mijn praktijk zou ik daarin een aantal dingen met je kunnen doen. Zo kun je leren om aan jezelf te geven wat je van je ouders niet hebt gehad: veiligheid, waardering en respect voor je grenzen. Ook is het goed om te onderzoeken in hoeverre je liefde kunt ontvangen. En het is belangrijk dat je wel dankbaar bent voor het leven dat zij je geschonken heeft. Het resultaat van die helingsprocessen kan zijn dat je op een dag wel je moeder kunt zien, zonder in de stress te schieten als zij afkeurend op je reageert.
Voor vrouwen die hier mee te maken hebben, organiseer ik de workshop HELEN VAN DE MOEDERWOND