De laatste jaren krijg ik steeds vaker mensen met echt moeilijke relaties in mijn praktijk. Geregeld heeft één van de twee psychische of psychiatrische problematiek, zoals een depressie, ADHD of Asperger.
Als degene met de problematiek erkent dat er iets aan de hand is en zich laat onderzoeken en behandelen en leert om zelf verantwoordelijkheid te nemen voor de consequenties van de psychische problemen, is het mogelijk dat de relatie weer in balans komt. Zeker als de ondersteunende partner van ‘iemand met een deukje’ echt wordt gewaardeerd voor zijn/haar inspanningen en voldoende steun en voeding van buiten de relatie krijgt. Als degene met psychiatrische problematiek echter ontkent dat er iets aan de hand is, leidt het ‘volhouden’ in de relatie vaak tot uitputtingsverschijnselen en verlies van zelfwaardering en zelfrespect van de ‘steuner’.
Narcist
Dat is in extreme mate het geval als iemand een relatie heeft met iemand met een narcistische persoonlijkheidsstoornis. Kenmerken zijn het ontbreken van een geweten en het ontbreken van empathie. Een narcist zal namelijk NOOIT erkennen dat er met hem/haar iets mis is. Dat hij in staat is om fouten te maken. Het is juist een kenmerk van de narcist dat alle fouten buiten zichzelf worden gezocht. De partner krijgt dus de zware last toegeschoven om die verantwoordelijkheid te dragen. De meeste partners hebben vanuit hun jeugd al een neiging om zich in alle bochten te wringen om liefde te krijgen. Zij zijn gewend om de verantwoordelijkheden van anderen te gaan dragen. Het komt maar weinig voor dat iemand zonder belast verleden een relatie krijgt met een narcist en alleen door het gedrag van de narcist afhankelijk en zelfdestructief wordt.
Ongeloof
Het is eigenlijk vreemd dat er maar weinig bekend is over de impact die narcisme op een relatie heeft. Ons verlangen naar het beeld dat ‘alle mensen in wezen goed zijn’ speelt daarbij ongetwijfeld een rol. We willen gewoon liever niet weten dat er mensen zijn die hun partner gemeen en sadistisch behandelen en erop rekenen dat de ander zich volledig aan hen aanpast. We geloven liever in eerlijkheid en rechtvaardigheid.
Onzichtbaar
Daarnaast is narcisme ook niet altijd zichtbaar voor de buitenwereld. Een narcist kan in de buitenwereld succesvol en joviaal zijn, en pas binnenshuis blijkt dat hij een wolf in schaapskleren is. Er schijnen meer mannelijke narcisten te zijn dan vrouwelijke, maar het kan ook zijn dat mannelijk narcisme eerder wordt herkend.
Zelfbeschuldiging
Kenmerkend is dat degene die jarenlang in de relatie met de narcist is gebleven, zichzelf daar ook de schuld van geeft. Terwijl er eigenlijk sprake is van een vorm van slachtofferschap. In de regel trekt de wolf zijn schaapskleren pas uit als de partner zich al in liefde gebonden heeft. Dus pas nadat je bent gaan samenwonen, getrouwd bent of zwanger bent gemaakt door je partner of je narcistische partner van jou zwanger is geworden.
Geleidelijk proces
Omdat je aanpassen aan je partner een geleidelijk proces is, heeft de partner ook niet echt door op hoeveel gebieden er uiteindelijk wordt ingeleverd. Bijvoorbeeld als de narcist je vrienden telkens bekritiseert, ga je ze eerst alleen zien, als je vervolgens na iedere afspraak tirades krijgt over je verschrikkelijke vrienden, ga je ze steeds minder zien en uiteindelijk raak je volkomen geïsoleerd. En zie als je geïsoleerd bent maar eens de kracht te vinden om weg te gaan!
Bang
De terreur van de narcist, die van iedereen om hem heen aanpassing verwacht en op alle mogelijke manieren ‘straf’ uitdeelt als je dingen doet die niet in zijn straatje passen, kan heel ver gaan. Dat maakt dat mensen in de omgeving van de narcist vaak (een beetje) bang van hem/haar zijn. Hij/zij kan onberekenbaar en verbaal agressief doen.
Loskomen
Het is duidelijk dat de narcist totaal geen rekening houdt met de gevoelens van anderen. Alles draait om hem en het is nooit goed genoeg. De partner van een narcist heeft daardoor voortdurend een gevoel van tekortschieten. Als dit jarenlang doorgaat, is de gezonde zelfliefde van het slachtoffer van een narcist echt aangetast. Je ziet dan ook dat partners van narcisten depressies en fysieke problemen ontwikkelen. Totdat ze zich op een gegeven moment realiseren dat ze ‘om hun leven te redden’ een einde moeten maken aan de relatie.
Consequenties
Dat losmaken is niet zonder consequenties. De narcist zal er namelijk voor zorgen dat degene die hem verlaat, daarvoor gestraft wordt. Diefstal van geld en goederen, het vervreemden van kinderen en regelrechte bedreiging en stalking zijn risico’s die degene die zich losmaakt van een narcist loopt. Het ‘gevarengehalte’ van de narcist zorgt er ook voor dat het ‘slachtoffer’ van een narcist vaak op weinig steun in de eigen omgeving kan rekenen om de ‘strijd’ met de narcist aan te gaan.
De term Narcisme
De term narcisme is eigenlijk wat misleidend, want het is juist helder dat de narcist helemaal niet op een gezonde manier van zichzelf houdt. De narcist stelt zijn eigen verlangens centraal, daar moet alles voor wijken. Ziekelijk egocentrisme zou daarom een betere term zijn.
Hulp is nodig
Vermoed je dat je een relatie hebt met een narcist of probeer je los te komen uit een relatie met een narcist, maak dan zo snel mogelijk een afspraak voor een coachingsgesprek in je eentje. Samen met je partner komen, is niet effectief en meestal zelfs ronduit onverstandig. De kans is groot dat je partner wat jij bloot geeft over jezelf weer tegen je gaat gebruiken.
Vrij worden
Caroline Franssen kan je helpen om je los te maken uit de destructieve energie en emotioneel en energetisch versneld op eigen benen te gaan staan. Om je zelfwaardering terug te vinden en jezelf beter te beschermen. Eén coachingsgesprek met iemand die precies begrijpt waar je middenin zit en wat je hebt meegemaakt en die je tools kan geven voor herstel, voorkomt maanden onnodig lijden. Meestal heb je door de tijd heen meerdere gesprekken nodig. Zeker als je vanwege bijvoorbeeld jonge kinderen nog even bij je partner blijft of door een omgangsregeling telkens weer moet omgaan met zijn destructieve gedrag, kun je wel een steuntje in de rug gebruiken. Laat je steunen, maak een afspraak voor individuele relatiecoaching.
Helemaal geen geld?
Als je geen coaching kunt financieren, ga dan naar je huisarts of wordt lid van een Norwood zelfhulpgroep. Vrijwel alle slachtoffers van narcisten hebben wat aan de onderlinge steun in dergelijke groepen, want ‘relatieverslaving’ is een veel voorkomend fenomeen.
Meer lezen over moeilijke relaties:
* Waarom vrouwen op foute mannen vallen en bij ze blijven een artikel over aspecten in jouw persoonlijkheid die maken dat je je aangetrokken voelt tot foute mannen.
* Rouwen na een moeilijke relatie artikel over het herstellen na een moeilijke relatie.
Ben je zelf een narcist?
Vermoed je dat je zelf een narcist bent of heb je een diagnose en heb je behoefte aan meer bewustzijn op je eigen gedrag? Ik heb de afgelopen jaren een aantal mensen met narcistische trekken kunnen helpen om zichzelf en de effecten van hun gedrag beter te begrijpen. Ik neem alleen mensen met een narcistische persoonlijkheidsstoornis aan voor coaching na een kort telefonisch intakegesprek. Mail me op caroline@relatieacademie.com om een afspraak te maken voor een telefonische intake.