Mijn opiniestuk over de documentaire #LeavingNeverland is geplaatst op de Vrouw pagina van de Telegraaf met als titel LeavingNeverland is het schoolvoorbeeld van grooming.
Op Faceboek werd het stuk meer dan honderd keer gedeeld. Ik kreeg bijval van slachtoffers en van therapeuten over mijn pleidooi dat onschuld centraal moet staan in de begeleiding van slachtoffers en dat het niet bijdraagt aan het helingsproces als je suggereert dat vergeven onderdeel uitmaakt van herstel.
Hier is het hele stuk:
De documentaire #LeavingNeverland geeft een helder inzicht in wat ‘grooming’ is. Het is een langzaam proces waarin de dader het slachtoffer langzaam maar zeker volledig in zijn macht krijgt. Eerst geeft de dader het potentiële slachtoffer het gevoel dat hij/zij heel bijzonder is.
Vervolgens wordt er een wig gedreven tussen het potentiële slachtoffer en zijn familie en vrienden. De seksuele handelingen worden geleidelijk aan opgevoerd. Eerst wat stoeien en knuffelen, dan meer aanrakingen, kussen en steeds intiemere seksuele handelingen. Het slachtoffer wordt verleid, een deel van de handelingen is in eerste instantie misschien zelfs prettig.
Bondje
Het ‘bondje’ met de misbruiker wordt uiteindelijk bekrachtigd doordat er dreigementen bij komen kijken. De dreigementen, zoals “we komen allebei in de gevangenis als je hier met iemand over praat” zorgen ervoor dat het slachtoffer met niemand praat over wat er gebeurt.
Druk om te vergeven
In dit interview met de slachtoffers begint Oprah Winfrey meerdere malen over vergeven. Of de jongens hun moeder al hebben vergeven (vader wordt niet eens genoemd) en of ze Michael Jackson al hebben vergeven. Als je goed kijkt, zie je dat Winfrey met deze vragen de jongens klem zet, dat ze eisen aan hen begint te stellen. De onderliggende gedachte is dat vergeving onderdeel uitmaakt van het helingsproces. Dat is een misvatting.
Hervinden van onschuld
Heling van seksueel misbruik gaat over het hervinden van je eigen onschuld. Het is niet aan een kind om de ouders te vergeven. Daarmee gaat het op de plek van God staan. Het kind heeft het er in dit geval mee te doen dat zijn ouders hem niet hebben beschermd tegen misbruik. Het is ook niet aan het kind om de dader te vergeven. Een dader van misbruik zal zelf met zijn eigen geweten in het reine moeten zien te komen. Het slachtoffer heeft al meer dan genoeg te doen: het hervinden van zijn onschuld en (voor zover mogelijk) helen van de opgelopen schade vragen zijn volledige aandacht.
Verantwoordelijkheid
De verantwoordelijkheid om het kind te beschermen tegen misbruik hoort volledig bij de ouders.
De verantwoordelijkheid voor het misbruik hoort volledig bij de misbruiker.
Het slachtoffer is onschuldig
Het kind is onschuldig. Het hoort geen enkele verantwoordelijkheid te dragen voor wat er gebeurd is. Daar zit net het (energetische)probleem. Omdat de dader en de volwassenen die het kind hadden moeten beschermen, hun verantwoordelijkheid niet dragen, loopt het slachtoffer ermee te zeulen. Zo komt het slachtoffer nooit echt aan verwerking van het gebeurde toe.
Verantwoordelijkheid teruggeven
Dat kan pas als het kind (symbolisch) de volledige verantwoordelijkheid van wat er is gebeurt, teruglegt bij degenen die verantwoordelijk waren. De dader hoort het grootste deel van de verantwoordelijkheid te krijgen. De ouders komen daarna. Vervolgens horen andere betrokkenen die van het misbruik wisten of konden weten, hun deel te dragen. In het geval van Jackson is er een grote staf van mensen die het misbruik heeft gefaciliteerd. Bij ‘gewone’ gezinnen staan op die plaats bijvoorbeeld buren, familie, onderwijzers en huisarts die hadden moeten zien dat er iets mis ging, maar niet hebben ingegrepen. Ook zij dragen een stukje van de verantwoordelijkheid.
Vrij
Als alles is weggegeven, ervaart het kind dat het volledig onschuldig is en geen enkele verantwoordelijkheid draagt voor wat er is gebeurd. Het hoeft dan ook zichzelf niet meer te vergeven, want het is vrij.
Helingsproces
Vergeving van de dader of de ouders en omstanders is geen onderdeel van het helingsproces. Je onschuld hervinden is het helingsproces. De ander heeft daar niets mee te maken. Die is op dat moment totaal irrelevant geworden. Het slachtoffer heeft de handen vol aan het serieus nemen van zijn of haar eigen gevoelens. Aan het leren richten van de aandacht op zichzelf in plaats van op het ‘pleasen’ van anderen. Voor het slachtoffer breekt het moment aan dat het eindelijk de eigen grenzen gaat ontdekken en serieus kan gaan nemen. Dat vraagt oefening, zeker in het aangeven van die grenzen naar de buitenwereld. Ook wordt het tijd om zich de eigen seksualiteit toe te eigenen.
Als jij slachtoffer bent geweest van misbruik kan door de aandacht voor misbruik het verleden bij jou worden opgerakeld. Heb jij hulp nodig bij je helingsproces? Lees hier meer over wat ik voor slachtoffers kan betekenen.